जागतिक महिला दिन

महिला दिन म्हणजे काय? असा अनेकांना प्रश्न पडतो तर जागतिक महिला दिन म्हणजे 8 मार्च रोजी संपूर्ण जगामध्ये एक महिलांच्या सन्मानार्थ जो उत्सव साजरा केला जातो त्या उत्सवाला आपण आंतरराष्ट्रीय किंवा जागतिक महिला दिन म्हणू शकतो.

जागतिक महिला दिन साजरा करण्याची गरज

आठ मार्च रोजी जागतिक महिला दिन साजरा केला जातो नेमका तो साजरा करण्यामागे कोणती भूमिका आहे किंवा कशासाठी आपण जागतिक महिला दिन साजरा करतो हे आपल्याला खालील बाबी पाहिल्यानंतर लक्षात येईल की खरोखरच जागतिक महिला दिन साजरा करण्यामागे किती मोठा हेतू आहे.

१.महिलांचा राजकारणातील सहभाग : जर केवळ भारताचाच नाही तर जगाच्या राजकारणाचा विचार केला तर आपल्या लक्षात येईल की राजकारणामध्ये सक्रिय असलेल्या महिलांचे प्रमाण अतिशय नगण्य आहे. जगाच्या राजकारणामध्ये पंधरा टक्के महिला देखील पुढाकार घेताना दिसत नाहीत. याचाच अर्थ काय तर सर्व क्षेत्रांचा आपण अभ्यास केला तर महिला अतिशय पिछाडीवर असलेल्या आपल्याला दिसतात.कुठेतरी ही विषमता कमी व्हावी यासाठी महिला सक्षमीकरण करणे गरजेचे आहे नि यासाठीच महिला दिन जगभरात साजरा केला जातो.

2. व्यवस्थापन क्षेत्र आणि महिला : आपण जर व्यवस्थापनाच्या क्षेत्रात महिलांचा सहभाग किती आहे हे पाहिले तर आपल्या लक्षात येईल की केवळ 24 टक्के महिलाच व्यवस्थापनाच्या क्षेत्रामध्ये आहे उर्वरित क्षेत्रामध्ये व्यवस्थापन हे पुरुष मंडळीच करतात. कुठेतरी ही विषमता कमी होऊन महिला आणि पुरुष एका समसमान पातळीवर यावे याचे मंथन होण्यासाठी महिलांना त्यांचे हक्क आणि कर्तव्य यांची जाणीव होण्यासाठी गणेश साजरा केला जातो.

3. आरोग्य सुविधा आणि महिला : जगाच्या पातळीवर महिलांना मिळणाऱ्या आरोग्य सुविधा आणि पुरुषांना मिळणाऱ्या आरोग्य सुविधा यांचा तुलनात्मक अभ्यास केल्यानंतर आपल्या असे ध्यानात येईल की महिलांना आरोग्याच्या बाबतीमध्ये मिळणाऱ्या सुविधा अतिशय कमी प्रमाणात आहेत. थोडक्यात आरोग्याच्या क्षेत्रात देखील खूप मोठी तफावत आपल्याला पाहायला मिळते आणि अशा काही तपावती कमी करण्यासाठी जाणीव जागृती म्हणून महिला दिन साजरा केला जातो.

4. लिंगभेद कमी करणे : स्त्री आणि पुरुष असा भेदभाव मोठ्या प्रमाणात होताना दिसतो आणि तो भेदभाव म्हणजेच लिंगभेद भाव कमी व्हावा आणि स्त्री आणि पुरुष अगदी खांद्याला खांदा लावून काम करावेत ही देखील भूमिका महिला दिन साजरा करण्यामागे आहे.

5. वेतनातील तफावत : आज आपण सरकारी नोकऱ्या सोडल्या तर अगदी पूर्वी देखील महिलांना त्या ज्या काम करतात त्यापेक्षा कमी मोबदला देण्याची मानसिकता जनमानसामध्ये अनेक वर्षांपासून रुजलेली दिसते. अमुक व्यक्ती महिला आहे म्हणून तिला कमी रोजंदारी किंवा कमी पगार हे समीकरण समानतेला धरून नाही अशा सर्व बाबींचा पाठपुरावा करण्यासाठी जागतिक महिला दिन हे एक मोठे व्यासपीठ आहे.

6. महिलांना आत्मसन्मान देणे : बऱ्याचदा पण पाहतो की महिलांना दुय्यम वागणूक दिली जाते परंतु असे न होता महिलांना देखील आत्मसन्मानाची वागणूक दिली पाहिजे आणि कुठेतरी या सर्वांविषयी जाणीव जागृती समाजामध्ये होणे गरजेचे आहे म्हणूनच 8 मार्च हा दिवस संपूर्ण जगामध्ये आंतरराष्ट्रीय तथा जागतिक महिला दिन म्हणून साजरा केला जातो.

ज्याला स्त्री आई म्हणून कळली, तो जिजाऊचा शिवबा झाला

ज्याला स्त्री बहिण म्हणून कळली तो मुक्ताईचा ज्ञानदेव झाला

ज्याला स्त्री मैत्रीण म्हणून कळली तो राधेचा श्याम झाला

ज्याला स्त्री पत्नी म्हणून कळली तो सीतेचा राम झाला

प्रत्येक यशस्वी व्यक्तीच्या पाठीशी महिला ही असतेच. अशा या नारीशक्तीला मानाचा मुजरा.

शिवरायांच्या स्वराज्य स्थापन करण्यामागील प्रेरणा असणाऱ्या माता जिजाऊ, स्वातंत्र्याची चेतना देणाऱ्या राणी लक्ष्मीबाई आणि स्त्री शिक्षणासाठी झटणाऱ्या क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले या सर्व स्त्रियांच्या कार्याला वंदन.

स्त्री म्हणजे वात्सल्य, स्त्री म्हणजे मांगल्य

स्त्री म्हणजे मातृत्व, स्त्री म्हणजे कर्तृत्व

दरवर्षी 8 मार्च रोजी जागतिक महिला दिन अर्थात आंतरराष्ट्रीय महिला दिन साजरा केला जातो. हा दिवस प्रत्येक महिलेसाठी सन्मानाचा, अभिमानाचा आणि आनंदाचा दिवस आहे.

इतिहासात डोकावलात तर मार्च 1908 मध्ये न्यूयॉर्कमध्ये वस्त्रोद्योगातील हजारो महिला कामगारांनी रूटगर्स चौकात जमून ऐतिहासिक निदर्शने केली. दहा तासांचा दिवस आणि कामाच्या जागी सुरक्षितता या मागण्या केल्या. नंतर 1910 मध्ये कोपनहेगन येथे भरलेल्या दुसऱ्या आंतरराष्ट्रीय समाजवादी महिला परिषदेत अमेरिकेतील स्त्री कामगारांनी केलेल्या आंदोलनाच्या स्मरणार्थ हा दिवस जागतिक महिला दिन म्हणून स्वीकारण्याचा ठराव झाला. यानंतर दरवर्षी 8 मार्च हा दिवस जागतिक महिला दिन अर्थात आंतरराष्ट्रीय महिला दिन म्हणून साजरा करण्यास सुरुवात झाली.

जागतिक महिला दिन 2023 साठी Innovation and technology for gender equality अर्थात लैंगिक समानतेसाठी नावीन्य आणि तंत्रज्ञान ही संकल्पना स्वीकारण्यात आली आहे.

कोरोनाच्या काळात महिलांनी आरोग्य क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात संशोधनाचे तसेच आरोग्य सेवा देण्याचे कार्य केले होते. या कार्याची दखल घेण्यासाठी यंदा लैंगिक समानतेसाठी नावीन्य आणि तंत्रज्ञान या संकल्पनेंतर्गत जागतिक महिला दिन 2023 साजरा केला जाणार आहे.

आंतरराष्ट्रीय महिला दिन साजरा करण्याचे सर्वात मोठे उद्दिष्ट म्हणजे महिला आणि पुरुषांमध्ये समानता निर्माण करण्यासाठी जागरूकता आणणे, तसेच महिलांना त्यांच्या हक्कांविषयी जागरूक करणे.

सामर्थ्याची ओढून ये नवी झालर, स्त्री शक्तीचा होऊ दे पुन्हा एकदा जागर !!