महत्वाच्या बातम्या

ताराबाई शिंदेंच्या ग्रंथाने दिली समाज प्रबोधनाची दिशा : डॉ. अनंत देशमुख

- स्त्री पुरुष तुलना-ताराबाई शिंदे या विषयावर परिसंवाद

विदर्भ न्यूज एक्सप्रेस

प्रतिनिधी / वर्धा : ताराबाई शिंदे यांनी १९८२ साली स्त्री पुरुष तुलना हा ग्रंथ लिहीला. त्या काळात एवढ्या प्रखरपणे लिहीणाऱ्या त्या एकमेव होत्या. त्यांच्या लेखनामुळे समाज प्रबोधनाला दिशा मिळाली, असे प्रतिपादन डॉ. अनंत देशमुख यांनी केले.

९६ वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनातील मनोहर म्हैसाळकर सभामंडपात स्त्री पुरुष तुलना-ताराबाई शिंदे याविषयावर परिसंवादाचे आयोजन करण्यात आले. यावेळी ते अध्यक्ष स्थानावरून बोलत होते. परिसंवादात पुणे येथील रुपाली अवचरे, औरंगाबाद येथील डॉ. ऋषिकेश कांबळे, ठाणे येथील अनुपमा उजगरे यांची उपस्थिती होती.

डॉ. देशमुख पुढे बोलतांना म्हणाले की, बुलढाणा सारख्या छोट्याशा गावात ताराबाईचा जन्म झाला. त्या काळात गावात शाळा नसतांनाही त्यांनी आपले शिक्षण पूर्ण केले. वऱ्हाडातल्या एका स्त्रीने त्या काळात स्त्री पुरुष तुलना हा ग्रंथ लिहीला. त्यावेळी आनंदीबाई जोशी, पंडिता रमाबाई जोशी, रमाबाई रानडे यासारख्या स्त्रियांनीही प्रखर लेखन केले. स्त्री पूरूष तुलना करून समाज जीवनाचे वास्तविक स्वरूप त्यांनी समाजापुढे मांडले. संसार मोडायचा नाही, दोघांनी संसाराची मांडणी करतांना कोणीच कोणाला कमी लेखू नये, अशा प्रकारचे उत्तम सादरीकरण त्यांनी आपल्या ग्रंथातून केले.

सत्यशोधक समाजाचा त्यांच्या जीवनावर प्रभाव होता. ताराबाईंचे लेखन अप्रतिम असून त्यांचा स्त्री पुरूष हा ग्रंथ प्रत्येक विद्यापीठाने विद्यार्थ्यांसाठी उपलब्ध करून द्यावा. या ग्रंथाचे प्रत्येक विद्यार्थ्यांनी वाचन करावे, असे ते यावेळी म्हणाले.

ताराबाई या क्रांतिकारक विचाराच्या होत्या. त्यांनी आपल्या ग्रंथातून स्त्री पुरूष या विषयावर भाष्य केले नसून पती पत्नी यांच्या संबंधावर भाष्य केले, असे विचार डॉ.छाया नाईक यांनी व्यक्त केले. डॉ. ऋषिकेश कांबळे उपस्थितांना संबोधित करतांना म्हणाले की, ताराबाई शिंदे यांच्या लेखनाने स्त्रीवादाचा प्रारंभ होतो. अभ्यासकांनी त्यांच्या ग्रंथाचा अभ्यास संवैधानिक स्वरूपात न करता तुलनात्मक अभ्यास करावा, असे ते यावेळी म्हणाले. रुपाली अवचरे यांनी आपले मनोगत व्यक्त केले.

कार्यक्रमाचे सूत्र संचालन स्वाती देशपांडे यांनी केले तर आभार प्रा. मिनल रोहणकर यांनी मानले.